Dijital gazetecilik yol ayrımında: Google trafiği neden azalıyor?

Yapay zeka destekli arama araçlarının yükselişi, özellikle dijital gazetelerin organik trafiğinde ciddi düşüşlere neden oluyor. SimilarWeb verilerine göre, Google'ın AI Overviews özelliğinin devreye girmesinden sonra, Ülkemizde olduğu kadar uluslararası dijital gazetecilik sektöründe de "sıfır tıklama" (zero-click) fenomeni, haber sitelerinin organik ziyaretçi sayılarında ciddi kayıplara yol açtı.

Dünya çapında en büyük 50 haber sitesinden 37'si, AI Overviews'ın tanıtılmasından sonra trafik düşüşü yaşadı. Organik ziyaretler 2024 ortalarında 2.3 milyar seviyelerindeyken, Mayıs 2025'te 1.7 milyarın altına düştü. Bu durum gelirlerini büyük ölçüde reklamlardan sağlayan dijital gazeteler için varoluşsal bir tehdit oluşturmuş durumda.

Türkiye'deki dijital gazetecilik sektöründe yaşananlar da yukarıda anlatılanlardan farklı değil. Örneğin Gazete Duvar gibi alternatif haber platformları, Google'ın algoritma değişiklikleri ve yapay zeka destekli arama sonuçları nedeniyle yaşadıkları trafik kaybı ve maddi sıkıntılar sonucunda yayın hayatına son vermek zorunda kaldı. Diğer dijital gazeteler ise 2024 Ekim'inden bu yana erişimlerinin kısıtlandığını belirterek, "Google'ın yıkıcı ambargosunu" protesto eden bir açık mektup yayınladılar. Tam da bu sıralarda HalkTV'nin Google tarafından sansüre uğradığına yönelik iddiaları uzunca bir süre gündemde kaldı.

ELEŞTİRİLER VE GOOGLE'NİN SAVUNMASI

Yapay zeka destekli arama araçlarının medya sektörü üzerindeki etkileri hakkında İngiltere merkezki Bağımsız Yayıncılar Birliği (Independent Publishers Alliance - IPA), Google'ın AI Overviews özelliği nedeniyle içeriklerini izinsiz kullandığını ve bu durumun yayıncılar için ciddi finansal kayıplara yol açtığını öne sürerek AB Komisyonu'na şikayette bulundu.

Google yetkilileri ise yapay zeka destekli aramanın kullanıcıların "daha fazla soru sormasını sağladığını" ve bu sayede içerik keşfi için yeni fırsatlar yarattığını savunuyor.

AI Overviews'ın kullanıcı deneyimini iyileştirdiğini ve bilgiye daha hızlı erişim sağladığını belirtirken eleştirel veya ülkemizde daha çok kullanılan "yafta" ile muhalif habercilik yapan medya kuruluşları, yapay zeka algoritmalarının "olumlu" ve "nötr" içerikleri öne çıkardığını, böylece eleştirel haberlerin ve sorgulayıcı içeriklerin sistematik olarak geri plana atıldığını iddia ediyor.

Uzmanlar, Google'ın "zorba iyimserlik" (forced optimism) olarak adlandırdıkları bir sistem yaratarak, gerçek dünyadaki sert gerçekleri yumuşattığını ve haber alma hakkını kısıtladığı konusunda ısrarcı.

Teknoloji analistleri, yapay zeka destekli arama sonuçlarının uzun vadede internetin çeşitliliğini azaltabileceği ve küçük yayıncıların iflas etmesine yol açabileceği konusunda uyarıyor.

ARAŞTIRMALAR NE DİYOR: ANAHTAR KELİMELERİN SONU MU?

Search Engine Journal'ın (SEJ) şef editörü Matt G. Southern'in 11 Kasım 2024 tarihli incelemesinde hem kullanıcı davranışlarını hem de işletmelerin dijital görünürlük stratejilerini kökten değiştiğine dikkat çekilelerek AI Overviews sonrasında Google aramalarının %47'sini kontrolüne aldığını, öne çıkartılan haberlerin %76'sını yöneterek dijital haberlerin çoğunu "görünmez hâle" getirdiği iddia ediliyor.

Botify ve DemandSphere tarafından 120.000'den fazla anahtar kelime ve 22 farklı web sitesi üzerinde gerçekleştirilen kapsamlı bir çalışma da Southern'in inceleme sonuçlarını destekliyor. Bu incelemede AI Overviews'in arama motoru sonuç sayfalarında (SERP) büyük bir yer kaplayarak geleneksel SEO ölçütlerini geçersiz kılabildiğini ortaya koyuyor.

İŞLETMELER İÇİN YENİ YOL HARİTASI

Dijital habercilik alanında Google AI Overviews ile zuhur eden radikal değişim karşısında, işletmelerin stratejilerini yeniden gözden geçirmeleri gerektiği açık. 2024'ten bu yana farklı akademisyen ve araştırma grupları tarafından gerçekleştirlen kapsamlı araştırmalarda, dijital haber sitelerinin dikkat edilmesi gereken konuları şöyle sıralamak mümkün:

• Görsel SERP Metrikleri: Gerçek organik görünürlüğü ölçmek için "piksel derinliği" gibi görsel arama motoru sonuç sayfası metriklerini kullanmak elzem.
• Anlamsal Benzerlik Analizi: Sayfa içeriği ile AI Overviews özetleri arasındaki anlamsal benzerliği analiz etmek, Al'nin içeriği nasıl yorumladığını anlamak için kritik önem taşıyor.
• Organik Sıralamalara Odaklanma: AI Overviews referanslarının %75'inin ilk 12 organik sonuçtan gelmesi nedeniyle, ilk 12 organik sıralama pozisyonunu kazanmaya, büyütmeye ve korumaya öncelik vermek hala büyük önem taşıyor.
• Güçlü SEO Temelleri: Organik performansı desteklemek için teknik SEO ve site içi optimizasyon gibi güçlü SEO temellerini sürdürmek şart.
• Kapsamlı Al Arama Stratejisi: Bing, ChatGPT ve Meta AI gibi yeni platformları kapsayan daha geniş bir yapay zeka arama stratejisi geliştirmek, geleceğin arama dünyasına ayak uydurmak için hayati öneme sahip.

ZORLUKLAR VE FIRSATLAR BİR ARADA!

AI Overviews organik arama trafiği için zorluklar yaratmasına rağmen, uyarlanabilir ve yenilikçi işletmeler için yeni fırsatlar sunduğunu gösteriyor. Klasik arama motorları, yapay zeka araçlarını geliştirmeye devam ederken, işletmelerin güçlü bir teknik SEO temelini koruması aynı zamanda Al odaklı stratejilerini genişletmeleri, dijital görünürlüklerini artırmanın anahtarı olacağa benziyor.

TÜRKİYE'DEKİ DURUM NE?

Ülkemizde son bir-iki yılda dijital gazetelerin Google trafiğindeki düşüş önemli siyasi ve hukuki gelişmelere yol açmış durumda. Gazete Duvar'ın kapanmasının ardından diğer alternatif medya kuruluşları, Google'ın algoritma değişiklikleri nedeniyle trafiklerinde yaşadıkları düşüşü protesto etti.

Bu gelişmeler üzerine Google yetkilileri Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne (TBMM) çağrıldı. Google'ın savunmasında öne çıkan noktalar şunlardı:

• Algoritma Şeffaflığı: Google, arama sonuçlarının objektif ve kullanıcı yararını gözeten kriterlere göre sıralandığını, herhangi bir sansür amacı taşımadığını belirtti.
• Teknik İyileştirmeler: Medya kuruluşlarının trafik kaybının büyük ölçüde teknik altyapı yetersizliklerinden kaynaklandığını, birçok alternatif haber sitesinin mobil uyumluluk ve sayfa yükleme hızı gibi temel SEO kriterlerini karşılamadığını öne sürdü 13.
• Yapay Zekanın Tarafsızlığı: AI Overviews'ın içerik seçiminde ideolojik bir önyargı bulunmadığını, sistemin yalnızca kullanıcı deneyimini iyileştirmeyi amaçladığını savundu.

Ancak medya temsilcileri, Google'ın bu savunmalarını yetersiz bularak, algoritmaların alternatif haber kaynaklarını sistematik olarak geri plana attığını ve bunun dolaylı bir sansür mekanizması oluşturduğunu iddia etti.

GELECEK NELER GETİRİR?

Yapay zeka destekli arama araçlarının medya ekosistemi üzerindeki etkileri giderek daha belirgin hale geliyor. Dünya genelinde 1.5 milyardan fazla kişinin Google AI Overviews'i kullanması, bu trendin kalıcı olabileceğine işaret ediyor.

Türkiye'de yaşanan gelişmeler, küresel ölçekteki tartışmaların bir yansıması niteliğinde. Medya kuruluşları ile teknoloji devleri arasında ortaya çıkan gerilim, önümüzdeki dönemde hem düzenleyici otoritelerin hem de yargı organlarının daha fazla müdahil olacağı bir sürece evrileceğe benziyor.

Yapılan son çalışmalar ışığında yapay zeka çağında haber sitelerinin ayakta kalabilmesi için şu stratejiler öne çıkıyor:

• Abonelik tabanlı gelir modellerine geçiş
• Yapay zeka dostu içerik optimizasyonu (AI-SEO)
• Doğrudan kullanıcı bağlantısı kuran mobil uygulamalar
• Topluluk odaklı habercilik modelleri

Dijital habercilikteki dönüşüm sürecinde, hem teknoloji şirketlerinin daha şeffaf ve adil algoritmalar geliştirmesi, hem de medya kuruluşlarının dijital dönüşümlerini hızlandırması gerekiyor. Aksi takdirde, internetin çeşitliliği ve demokratik işleyişi ciddi risk altında olabilir.