6 Nisan 2019'da İstanbul'un simgelerinden biri olan Atatürk Havalimanı'nın pistinden son uçak kalktı. Singapur'a doğru yola çıkan "TC-JJY" kuyruk tescilli THY uçağı gökyüzünde yükselirken, 65 yıldır hizmet veren havalimanının uçuş bilgi ekranları kapatıldı ve dev tesisi derin bir sessizlik kapladı.

 Dünyadaki en iddialı projelerden biri olduğunu dile getirilen yeni havalimanının kamuya getireceği mali yük tartışılmaya devam ediyor.

İstanbul Havalimanı'nı inşa eden ve 25 yıl boyunca işletme hakkını alan Kolin, Limak, Kalyon, Cengiz ve MNG şirketlerinin oluşturduğu İGA, dev ihaleyi 3 Mayıs 2013'te KDV hariç 22 milyar 150 milyon Euro'ya almıştı. Bu ihale Cumhuriyet tarihinin en yüksek meblağlı ihalesi olarak kayıtlara geçerken, gözler ihale tutarından çok, hükümetin İGA'ya verdiği Hazine garantilerine çevrilmişti.

İGA'ya ilk 13 yıl için 6.3 milyar Euro yolcu garantisi verilirken, bu garanti yıllık yolcu sayısının 90 milyon olması üzerinden belirlendi. Buna göre devlet, İGA'ya eksik kalan her yolcu başına dış hatta 20 Euro, transit hatta ise 5 Euro ödeme yapacak. Ancak hem Türkiye'de hem de dünyada giderek yavaşlayan ekonomi, önümüzdeki yıllarda kamu bütçesinden İGA'ya aktarılacak paranın giderek artacağına işaret ediyor.

Yıllık yolcu sayısının 90 milyonun altında kalması durumunda garanti gereği hükümet yüklenici firmaya ödeme yapmak zorunda. Bu bağlamda 10 milyon eksik yolcu durumunda ödenmesi gereken tutar 200 milyon euroya çıkabilecek. Yolcu sayısı daha da az olursa ödenecek tutar da bu oranda artacak.

Ekonomideki sıkıntılar yolcu sayısını azaltacak

Yeni havalimanının ekonomiye getirebileceği yükü değerlendiren uzmanlar, ekonomideki kötüye gidiş nedeniyle 90 milyon yolcu sayısının yakın gelecekte karşılanmasının pek mümkün olmadığı görüşünde.

İstanbul Havalimanı için verilen 90 milyon yolcu teminatının karşılanması için Atatürk Havalimanı'na kilit vurulduğunu ifade eden uzmanların ifadelerine göre bir diğer endişe kaynağı da proje için alınan krediler. Buna göre İGA, projeyi tamamlamak için kamu bankaları Ziraat Bankası, Vakıf Bank ve Halkbank'tan toplam 3.4 milyar Euro kredi aldı.

Özel bankalar ile birlikte kredi miktarı 4.5 milyar Euro'yu bulurken, bu kredi, projenin tamamlanması için yetmeyince geçen yıl Hazine garantisi ile 1.4 milyar Euro kredi daha toplandı. G

iderek artan döviz kuru ve ekonomideki koşulların kötüleşmesi, bu kredilerin geri ödenmesinde sıkıntılar yaşanmasına kesin gözüyle bakılmasına neden oluyor. Zira proje Türkiye'nin yüzde 3-4 büyüyeceği öngörüsüyle hayata geçirilmişti.

 Ancak şimdi Türkiye ekonomisi küçülme sürecine girmiş durumda. Bütün bunlar da İstanbul Havalimanı'nın tahmin edildiği gibi yolcu beklentisini göstermemesi halinde vatandaşın cebine ağır bir yük binmesi kaçınılmaz görülüyor.